بازخوانی اعتبار روایات «غُضّوا أبصارَکم» در منابع فریقین با تأکید بر نقد تضعیفات ابن جوزی

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 پژوهشگر مرکز تخصصی حوزوی حضرت ولیعصر ارواحنا فداه

2 مدیر پژوهش گروه حدیث مرکز تخصصی حوزوی حضرت ولیعصر ارواحنا فداه

چکیده

ماجرای «فرو انداختن نگاه/سر ها هنگام عبور حضرت فاطمه در قیامت» از جمله فضایلی است که در منابع حدیثی فریقین درباره حضرت زهراء انعکاس یافته است. گذشته از گزارش های مرسلی که در کتب امامیه دربردارنده این فضیلت است، شیخ مفید با سندی صحیح و شیخ صدوق به چند طریق این روایت را نقل کرده اند. افزون بر آن، این روایت در کتب متقدم زیدیه و اسماعیلیه نیز به چشم می خورد. اهل سنت این روایت را با بیش از ده طریق گزارش کرده اند. علی رغم شهادت حاکم نیشابوری و سبط ابن جوزی به صحت برخی از این طرق، ابن جوزی تمامی طرق این روایت را نامعتبر می داند. بررسی تفصیلی طرق عامی، نه تنها بیانگر سستی ادعای ابن جوزی است بلکه نشان می دهد تضعیف بسیاری از راویان حاضر در این طرق، متاثر تمایلات شیعی آنان و سوگیری های کلامی رجال نویسان عامی در جرح و تعدیل می باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Re-examination of the credibility of narratives (lower your gaze) in the sources of the two sects with an emphasis on the critique of Ibn Jowzi's weakening.

نویسندگان [English]

  • mohammaddavoovoud zaremehrjardi 1
  • abbas mofid 2
1 Researcher of the Specialized Seminary Center of Hazrat Waliasr
2 Research Manager of the Hadith Group at the Specialized Center of the Seminary of Hazrat Vali Asr
چکیده [English]

Reassessing the Authenticity of the Narrations on “ghuḍḍū abṣārakum” in the Sources of Both Traditions, with Emphasis on Critiquing Ibn al-Jawzī’s Rejections
The account of “lowering the gaze/heads at the passage of Lady Fāṭima on the Day of Resurrection” is among the reported virtues of al-Zahrāʾ reflected in the hadith collections of both Sunnī and Shīʿī traditions. Beyond the mursal reports preserved in Imāmī sources, al-Shaykh al-Mufīd has transmitted it with a sound chain, and al-Shaykh al-Ṣadūq has narrated it through several routes. Moreover, the report appears in early Zaydī and Ismāʿīlī sources as well. Sunnī compendia likewise contain more than ten isnāds for this narration. Despite the testimonies of al-Ḥākim al-Naysābūrī and Sibt Ibn al-Jawzī affirming the soundness of some of these routes, Ibn al-Jawzī dismisses all of them as unreliable. A detailed examination of the Sunnī isnāds, however, reveals the weakness of Ibn al-Jawzī’s claim and shows that the disparagement of many transmitters involved in these chains was influenced by their Shīʿī inclinations and the theological biases of Sunnī rijāl critics in grading narrators.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Lady Fatima
  • lower your gaze
  • validation
  • Ibn Juzay
  • Hakim Nishapuri
  • common narrators

عنوان مقاله [العربیة]

- إعادة فحص مصداقیة علی روایات (غضوا ابصارکم) فی مصادر الفریقین مع الترکیز على نقد تضعیفات ابن الجوزی

چکیده [العربیة]

تُعَدّ حادثة «غضّ الأبصار عند مرور السیّدة فاطمة علیها السلام یوم القیامة» من الفضائل التی انعکست فی المصادر الحدیثیة لدى الفریقین. فإلى جانب الروایات المرسلة الواردة فی کتب الإمامیة التی تتضمّن هذا الفضل، نجد أنّ الشیخ المفید قد رواه بسند صحیح، کما نقله الشیخ الصدوق بعدّة طرق. إضافةً إلى ذلک، یظهر هذا الخبر أیضاً فی مؤلّفات الزیدیة والإسماعیلیة المتقدّمة. أمّا عند أهل السنّة، فقد رُوی هذا الحدیث بأکثر من عشرة أسانید. وعلى الرغم من شهادة الحاکم النیسابوری وسبط ابن الجوزی بصحّة بعض هذه الأسانید، فإنّ ابن الجوزی حکم بعدم اعتبار جمیع طرقه.


غیر أنّ الدراسة التفصیلیة للأسانید السنّیة لا تکشف فقط ضعف دعوى ابن الجوزی، بل تبیّن أیضاً أنّ تضعیف کثیر من الرواة الواردین فی تلک الأسانید إنّما کان متأثّراً بمیولهم الشیعیة وانعکاس الانحیازات الکلامیة لکتّاب الرجال من أهل السنّة فی مجال الجرح والتعدیل.

کلیدواژه‌ها [العربیة]

  • السیدة فاطمة س
  • غضوا أبصارکم
  • تقییم الصحة
  • ابن جوزی
  • الحاکم النیشابوری
  • رواة عامة